Zijn jouw collega’s wel eens negatief over veranderingen? Gaan jouw collega’s wel eens op slot? En vraag jij je wel eens af hoe je daarop moet reageren?
Iedere leidinggevende komt het tegen. Mensen die geen zin hebben in een verandering. Soms beïnvloeden ze hun hele team. En dan sta je daar: gedreven om de verandering aan te gaan en luisterend naar allerlei redenen waarom het niet zou kunnen. Veel redenen zijn echter simpelweg smoesjes. Ze zijn onjuist en zelfs schadelijk. Trap er niet in.
In dit artikel zet ik een paar van die anti-verander-smoesjes op een rij, inclusief de manier waarop je ermee kunt omgaan. Want smoezen zijn het en blijven het, totdat jij er iets anders mee doet.
Dit is mijn anti-verander-smoezen top 5:
1. ‘Zo ging het hier altijd al, is het nu ineens niet meer goed?’
Zodra je vragen stelt over de werkwijzen van collega’s krijg je deze smoes te horen. Ik ben hem al zo vaak tegengekomen: in alle functies, organisaties, sectoren en leeftijdscategorieen kom je dit tegen. Zodra je iets nieuws oppert is er iemand die zich aangevallen lijkt te voelen. Je weet echter zeker dat je met een smoes te maken hebt, als cijfers en benchmarks over jouw voorstel geen effect hebben op een mening.
Mensen die niet willen veranderen, willen namelijk geen feiten accepteren die hun mening onderuit haalt. Maar laat me dat omdraaien om er wel iets mee te kunnen doen. Als mensen geen feiten accepteren, willen ze niet veranderen. Of beter gezegd,: dan willen ze niet meer veranderen. Meer. In dat woord zit de sleutel tot beweging.
Iedereen is aan zijn vak begonnen vanuit een passie, vanuit een wens om iets te doen waar ze trots op kunnen zijn. Daar hebben ze jaren van hun leven aan gewijd met studies en bijscholingen. Daar hebben ze zich ooit met plezier in verdiept.
Waar is die passie gebleven? Die raak je namelijk niet kwijt. Mensen kunnen wel gefrustreerd en moedeloos raken door vervelende ervaringen, waardoor hun passie naar de achtergrond verdwijnt. Om te overleven gaan ze op slot. De passende sleutel vind je door de passie te her-ontdekken. Vraag je collega eens waar ze trots op zijn aan het einde van de dag, of waarom ze ooit hun vak hebben gekozen. Vraag ze daarna waar dat gevoel gebleven is en luister aandachtig. De oplossing volgt vanzelf als je goed luistert.
2. ‘Zo ben ik nu eenmaal!’
Nieuwe situaties vragen om nieuw gedrag. Dat vraagt experimenteren en leren. Daar hapert het wel eens. Niet iedereen durft zomaar iets nieuws uit te proberen, stel dat het mis gaat? Misschien hebben collega’s slechte leerervaringen opgedaan en durven ze niet meer. Zij zullen heel hard proberen om niets nieuws te hoeven doen of ze zoeken manieren om mogelijke faal-ervaringen uit de weg te gaan. Een goede manier om dat te doen is duidelijk te zijn over het feit dat zij vinden dat ze niet kunnen veranderen: zo ben ik nu eenmaal.
Blijkbaar geloven heel veel mensen deze smoes, want hij blijft hardnekkig voorkomen. Dat betekent dat heel veel mensen impliciet geloven dat hersens op een bepaald moment niets meer kunnen leren en je dus maar om moet gaan met wie je bent.
Dat is niet zo.
Je brein is gemaakt om zich – je hele leven lang- te blijven ontwikkelen. Voor elke situatie kunnen onze hersenen nieuwe verbindingen leggen. Daarin is je brein ook vreselijk efficiënt en dat is misschien het pijnpunt. Wat je vaak doet, gaat het beste en het snelste. De rest wordt vergeten of verwijderd zodat het voor andere dingen gebruikt kan (gaan) worden. Vernieuwingen kosten wat meer energie. Wat dat betreft is ons brein zoals een wandelroute: de weg die het meest bewandeld wordt, is het meest uitgesleten en loopt daarom het makkelijkst. Als je op het uitgesleten pad blijft voelt dat wel makkelijk, maar zal het steeds moeilijker worden om alsnog af te dwalen. Maar het kan dus wel. Altijd!
In die wetenschap zit bij deze smoes de sleutel tot beweging. Deze smoes is een duidelijk signaal dat je collega’s te lang stil gestaan hebben en dat ze bang geworden zijn om iets nieuws te leren. Praat met mensen: vraag wat ze nodig hebben om wel iets anders te proberen en begin klein. Laat ze weer ervaren dat leren altijd mogelijk is, dat het leuk is en dat het iets moois oplevert. Steun ze in hun proces en accepteer het nooit dat mensen niets meer hoeven te leren. Anders hoor je op een gegeven moment ook nog de volgende smoes.
3. ‘Op mijn leeftijd heeft dat toch geen zin meer’
Dit ligt in het verlengde van de vorige smoes en is waarschijnlijk ook hardnekkig omdat men vroeger dacht dat de hersens rond het 25e levensjaar stopten met ontwikkelen. Ken je die uitspraak “als je denkt dat het gaat mislukken, gaat het ook mislukken’? Deze smoes is van het zelfde laken een pak. Als mensen zich te oud vinden om te ontwikkelen, gaan ze zich ook niet meer ontwikkelen. Anderen zien daarin weer de bevestiging van deze smoes en de kringloop is gestart. Dat is echt niet helpend voor je team en je organisatie, want veranderingen gaan sneller en blijven komen. Accepteer deze smoes nooit!
Deze mensen doen niet alleen hun organisatie, maar ook zichzelf enorm te kort. De wetenschap heeft wat dat betreft allang de sleutel geleverd voor dit slot. We weten inmiddels dat hersens naast gezonde voeding en lichaamsbeweging ook constante uitdaging nodig hebben om gezond te blijven. Juist het werk kan via uitdagingen bijdragen aan gezonde hersens en een fijne oude dag. Het eigenbelang van een gezond en fijn pensioen zal zeker helpen om mensen weer in beweging te brengen.
4. ‘Het management is zeker weer op cursus geweest’
Voel je de afstand? Blijkbaar zoekt ‘Het management’ haar pleziertjes en gooit ze over de schutting. Blijkbaar maken ze hun medewerkers gek met allerlei hypes die toch niet werken.
Deze kloof tussen de realiteit van leidinggevenden en de realiteit van hun teams kan ontstaan als er teveel ontwikkelingen te kort op elkaar geïmplementeerd zijn en mensen zich niet gehoord voelen. Het respect voor iemand zijn expertise wordt niet (meer) gevoeld en dat gaat ten koste van de gedrevenheid.
In dit geval heb je 2 sleutels. Ten eerste moet je je afvragen waarvoor je je teamleden hebt ingehuurd. Jij hoeft en kunt niet alles weten, daar heb je je team voor. Geniet van hun kennis en expertise en ga samen keuzes maken.
Ten tweede moet je naar jezelf kijken. Leiders laten in alle grote en kleine beslissingen zien waar ze voor staan. Vaak zijn het gedreven, enthousiaste en nieuwsgierige mensen die het beste willen voor hun organisatie en hun team. Maar elke kwaliteit heeft een keerzijde en juist die keerzijde kan betekenen dat je je team verliest. Welke dingen zeg je en doe je waardoor mensen zwijgen of weigeren? Ga het eens vragen! Gewoon aan je team. Dat is niet zwak, het zal iedereen veel opleveren. Jou ook.
5. ‘Moet ik dat er ook nog bij doen, daar heb ik geen tijd voor!’
Iedereen heeft het druk. Altijd. De media-aandacht voor de werkdruk en de krapte op de arbeidsmarkt zal die beleving niet snel doen veranderen. Toch blijft dit een smoes. Tijd is net als geld. Als je er te weinig van hebt, zul je goed moeten nadenken waar je het aan gaat uitgeven.
In plaats van tijd kunnen we daarom beter praten over priori-tijd. Als je de smoes van je collega ombuigt naar een gesprek over werk-prioritering heb je meteen een sleutel te pakken.
Eerder schreef ik een artikel over dit punt (meer doen door minder doen), dat ik samen met bovenstaande samenvat met de volgende formule: Geen tijd = geen prioriteit = geen kwaliteit. Wil jij met je team goed werk leveren, zorg dan dat je van elke vraag weet hoe die past in de doelen waar je op dat moment voor gekozen hebt. Die duidelijkheid geeft rust en is goed te communiceren. Druk-druk-druk is geen kreet meer om trots op te zijn, het is een hulpvraag en zo moet je deze smoes ook tegemoet treden.
Tenslotte
Er zijn meer smoezen en veel meer redenen waarom mensen niet in beweging willen komen. Er zijn boeken over geschreven, theorieën over bedacht. Ik heb met dit artikel niet geprobeerd volledig te zijn. Wat ik wilde duidelijk maken is dat iedereen kan veranderen en de meesten dat ook gewoon wel willen.
Smoezen worden gebruikt om iets anders te verbergen en de wensen en behoeften zijn eenvoudig te achterhalen. Degenen die op slot zitten weten best waarom ze even niet mee willen doen. Er simpelweg naar vragen en oprecht luisteren doet wonderen.
Als jij de smoezen doorziet en er zelf niet in mee gaat kun je al een heel eind komen. Ook in organisaties waar veel mensen al lange tijd op slot zitten, is beweging te creëren. Je hebt er alleen wat meer tijd en doorzettingsvermogen voor nodig. Maar mogelijk is het zeker.
Heb jij nog mooie andere smoezen, deel ze met me en stuur me een bericht! Ik lees ze allemaal.
